Γκόραν Μπρέγκοβιτς

Εχει καταφέρει να θεωρείται ένα με τη μουσική παράδοση των Βαλκανίων. Χάλκινα, τσιγγάνοι, Βούλγαροι, Ελληνες και κάπου εκεί ανάμεσα… ο Iggy Pop μπλέκουν σ' ένα πολύχρωμο γαϊτανάκι, που άλλοτε θυμίζει γάμο στη Γουμένισσα και άλλοτε μοιρολόγι μάνας από τη Σερβία.


του Αλέξανδρου Σαλαμέ, adisalames@yahoo. com

Με αφορμή τη συναυλία του στις 21 Ιουλίου στο Λόφο Σάνης, στα πλαίσια του 15ου Sani Festival, τον βρήκα και τον «τάραξα» στις ερωτήσεις.

Κύριε Μπρέγκοβιτς, τι σημαίνει να είστε Σέρβος; Αν έχεις γεννηθεί σε μία πατρίδα όπως η δική μου, που βρίσκεται σε μία συνεχή εναλλαγή απόγνωσης και αισιοδοξίας, καταλαβαίνεις τελικά πως η αλήθεια βρίσκεται μέσα σου. Η ίδια η ιστορία δε σου αφήνει περιθώριο να ελπίσεις σε κάτι περισσότερο.

Ισχύει ότι δεν ήσασταν ακριβώς αυτό που λέμε «μαθητής του πρώτου θρανίου»; Οντως. Παίζω από πολύ μικρός μουσική σε διάφορα συγκροτήματα και στα 17 μου έπαιζα μουσική σε ένα στριπτιζάδικο. Οπως καταλαβαίνεις, ένα αγόρι που έχει δει τόσες πολλές γυμνές γυναίκες από τα 17 του δεν έχει και πολλές πιθανότητες να γίνει καλός μαθητής.

Γνωρίσατε τις πρώτες σας επιτυχίες μέσα από ροκ μπάντες. Πώς συνδυάζονται τα χάλκινα και οι τσιγγάνοι με το «ηλεκτρικό» σας παρελθόν; H μουσική μου πάντα επηρεαζόταν από την παράδοση. Οπως εσείς έχετε στα δικά σας συγκροτήματα το μπουζούκι, έτσι και εγώ από μικρός χρησιμοποιούσα παραδοσιακά όργανα. Γενικά, δεν έχω την αίσθηση ότι στο παρελθόν έκανα και πολύ διαφορετικά πράγματα από αυτά που κάνω σήμερα. Είμαι ένας δημιουργός που πάντα θα επηρεάζεται από αυτό που λέμε «παράδοση». Η διαφορά βρίσκεται σε αυτό που θα προσθέσεις πάνω στην παράδοση.

Γιατί δε σας αρέσουν τα χειροκροτήματα στις συναυλίες; Δεν είναι ότι δε μου αρέσουν και δεν τα δέχομαι. Βιώνω με πολύ όμορφο τρόπο αυτές τις εκδηλώσεις θαυμασμού. Απλώς σε περιπτώσεις όπως συναυλίες που γίνονται για κάποιο σκοπό προτιμώ να μη γίνεται.

Τι φοβάται ένας άνθρωπος όπως εσείς με τόσο θετική ενέργεια στη μουσική του; Ενα από τα πιο τρομακτικά συναισθήματα στη ζωή μου είναι το γεγονός ότι κατάφερα από νωρίς να αποκτήσω αρκετά χρήματα. Πάντα φοβόμουν μη νιώσω ψηλότερος από το 1.80 που είμαι. Γι' αυτό και στον ελεύθερο μου χρόνο προσπαθώ πάντοτε να κάνω πράγματα που στους υπόλοιπους καλλιτέχνες δεν αρέσουν και πολύ.

Οπως;
Να είμαι αισιόδοξος, να πηγαίνω για αναρρίχηση, ακόμη και να ψαρεύω στον ωκεανό με μικρά σκάφη.

Νιώθετε καμιά φορά ότι μουσικά βρίσκεστε με το ένα πόδι στην ανατολή και με το άλλο στη δύση; Αυτό που στην ουσία προσπαθώ είναι να είμαι σύγχρονος δημιουργός. Παρ' όλα αυτά, όταν φτάσεις στην ηλικία μου, προσπαθείς να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου και να μη γίνεις κάτι διαφορετικό από αυτό που ήδη είσαι. Ετσι νιώθω και εγώ. Οτι υπάρχει μέσα μου κάτι πολύ αθώο, πρωτογενές και αρχαίο, όταν γράφω μουσική, μα την ίδια στιγμή και κάτι πολύ μοντέρνο, γιατί ακριβώς ζω στο μοντέρνο κόσμο. Παρ' όλα αυτά δεν μπορώ να πω ότι νιώθω μοντέρνος δημιουργός.

Μιλήστε μου για τη συνεργασία σας με τον Γιώργο Νταλάρα και την Αλκηστη Πρωτοψάλτη. Είχα την τύχη στη ζωή μου να δουλέψω με κάποιους ταλαντούχους ανθρώπους. Αυτό είναι, άλλωστε, ένα από τα πολύ ωραία κομμάτια της δουλειάς μου. Να γνωρίζω ταλαντούχους ανθρώπους που δε συναντά κανείς κάθε μέρα. Ετσι και στην Ελλάδα δούλέψα τον πρώτο μου δίσκο με την Αλκηστη Πρωτοψάλτη και αργότερα με τον Γιώργο Νταλάρα. Σε γενικές γραμμές έχω επηρεαστεί πολύ από την Ελλάδα, αλλά και από την Τουρκία. Ηταν τύχη, λοιπόν, για μένα να δουλέψω με δύο από τους καλύτερους εκπροσώπους της ελληνικής μουσικής.

Καλλιτεχνική συνεργασία ίσον φίλία; Οχι πάντα. Ο καλλιτέχνης που θα συνεργαστείς δε χρειάζεται απαραίτητα να είναι κάποιος που θα κάνεις παρέα και θα πας μαζί του διακοπές στη Μύκονο. Δε χρειάζεται καν να μοιάζετε σαν άνθρωποι. Πολλοί από τους φίλους μου δεν είναι καν καλλιτέχνες.

Πώς προέκυψε το «Karmen with a happy end»; Το δίσκο αυτό θα τον χαρακτήριζα κατά κάποιον τρόπο «όπερα». Οχι, όμως, μία όπερα που φιλοδοξώ να την παρακολουθήσει ο υπουργός Πολιτισμού. Πρόκειται για μία όπερα αφιερωμένη στους φτωχούς ανθρώπους. Το συγκεκριμένο σενάριο σκοπεύω να το «γυρίσω» και σε ταινία, στην οποία θα κάνω και την παραγωγή.


Ποια είναι τα άμεσα σχέδιά σας;
Να παίξω σε κάποιες συναυλίες σε μέρη της Ελλάδας που για πολύ καιρό δεν έπαιξα. Η Ελλάδα και στο παρελθόν με αγκάλιασε και με επηρέασε με πολύ όμορφο τρόπο. Θέλω πολύ να νιώσω ξανά ότι επηρεάζομαι και επηρεάζω και άλλους με τη σειρά μου.

Τελικά τι εστί δημιουργός; Ο δημιουργός είναι σαν τον Ρομπέν των Δασών. Κλέβει, με σκοπό να δώσει πίσω αυτά που έκλεψε.

Θα σας δώσω κάποιες λέξεις, για να μου τις σχολιάσετε:
Εμφύλιος: Ο εμφύλιος πόλεμος είναι το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα του ότι οι άνθρωποι μπορούν να εξελιχθούν σε πραγματικά κτήνη και την ίδια στιγμή να γίνουν πραγματικοί άγγελοι. Στον εμφύλιο πόλεμο βγαίνει πιο πολύ απ' όσο μπορεί να φανταστεί κανείς η θετική και η αρνητική πλευρά του ανθρώπου.
ΗΠΑ: Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια πανέμορφη χώρα. Προσπάθησα μάλιστα να ζήσω στη Νέα Υόρκη για έξι μήνες. Είναι στενάχωρο το γεγονός ότι μισούμε αυτήν τη χώρα για πολιτικούς λόγους.
Βαλκάνια: Το μέρος στο οποίο γεννήθηκα και το οποίο αγαπώ παρά την πολυπλοκότητά του. Οσο και αν προσπάθησα, δεν μπόρεσα να γράψω μουσική σε άλλο μέρος εκτός από τα Βαλκάνια.
Σύνορα: Τα επινόησαν οι ανθρώπινες ηγεσίες. Αυτό, λοιπόν, που πρέπει να προσπαθούμε όλοι οι άνθρωποι είναι να «σπρώξουμε» τα προσωπικά μας σύνορα όσο πιο μακριά γίνεται. Είναι το παιχνίδι του ανθρώπινου γένους αυτό. Τα σύνορα δεν έχουν να κάνουν με πολιτική ή γεωγραφία. Είναι η συναισθηματική σου αναφορά. Πρόκειται για συναισθηματικά σύνορα. Αυτό το κατάλαβα, όταν η πατρίδα μου διαιρέθηκε σε έξι κράτη.
Ελλάδα: Βλέπεις; Λες τη λέξη Ελλάδα και χαμογελάς -γέλια. Είναι μία λέξη που με το που ακούγεται όλοι χαμογελούν. Δεν υπάρχουν πολλές χώρες σαν αυτήν.

Ο Γκόραν Μπρέγκοβιτς:
- Εμφανίζεται μαζί με τη Wedding and Funeral Band, στο 15o Sani Festival. Τόπος: Λόφος Σάνης. Ωρα έναρξης: 21.30. Εισιτήριο: 20 ευρώ.
- Μόλις κυκλοφόρησε το τελευταίο του cd με τίτλο «Karmen with a happy end».
- Γεννήθηκε στο Σεράγεβο από Κροάτη πατέρα και Σερβίδα μητέρα.
- Σπούδασε Φιλοσοφία και Κοινωνιολογία.
- Αποβλήθηκε από το σχολείο του, όταν… απαλλοτρίωσε ένα όχημα που ανήκε στο σχολείο.
- Εχει επίσημη σελίδα: www. goranbregovic.co.yu