Η θάλασσα αποτελεί το «κλειδί» για όλες τις στεριές. Κι αν αυτό είναι κάτι που δεν μπορείς να καταλάβεις, τότε είτε δεν έχεις ταξιδέψει ποτέ σου εν πλω είτε δεν έχεις την επιθυμία να φτάσεις κάπου. Για το Σωτήρη Καλυβάτση, βέβαια, τίποτα δεν έχει τόση σημασία όσο το ταξίδεμα στη θάλασσα, αφού αυτή μπορεί να τον οδηγήσει παντού. Υπάρχει μεγαλύτερη αίσθηση ελευθερίας από αυτό;
της Σόνιας Ταλαντινού
φωτ.: Γρηγόρης Σιαμίδης
Αν και πατώ στεριά, βρίσκομαι σε σκηνικό καραβιού, τρώω μια μακαρονάδα με θαλασσινά, από το παράθυρο έχω θέα τη θάλασσα και τα «μπλε βιβλία» δε λείπουν από τα τραπέζια -ίσως το καλύτερο διακοσμητικό στοιχείο σ' ένα σπίτι. Σήμερα, μιλάμε για τη θάλασσα με το Σωτήρη.
Η σχέση του μαζί της είναι μια ιστορία που ξεκίνησε παιδιόθεν. Η έλξη που ασκούσε πάνω του έγινε γρήγορα αγάπη, αλλά όχι από αυτές που έχουν ημερομηνία λήξης. Ισως, γιατί αυτού του είδους οι αγάπες μπορεί να έχουν κανόνες, αλλά όχι «πρέπει». «Από μικρό με τραβούσε η θάλασσα και με ισορροπούσε. Πολλές φορές κατέβαινα στην παραλία, καθόμουν και την κοίταζα για ώρες». Το όφελος από την επαφή με τη φύση ήταν ένα μάθημα που πήρε νωρίς. Μη νομίζεις, όμως, ότι κάνει εξαιρέσεις, γιατί... φύση να 'ναι κι ό,τι να 'ναι. «Αυτό που νιώθω με τη θάλασσα μπορώ να το αισθανθώ και σε ένα βουνό», σπεύδει να συμπληρώσει.
Εσο έτοιμος!
Θυμάται τις καλοκαιρινές διακοπές πάντα στη θάλασσα. Από 7 ετών τον έστειλαν στους ναυτοπροσκόπους. Εκεί, η εκπαίδευση ξεκινούσε σταδιακά και σε ηλικία περίπου 9 ετών ήρθε σε επαφή με την ιστιοπλοΐα. «Κάναμε συντήρηση στα σκάφη, στο “Νεώσοικο Ναυτοπροσκόπων” στην Καλαμαριά, εκεί όπου ήταν οι βάρκες μας (σ.σ. οι γνωστές φαλαινίδες) και τα optimist, τα σκάφη εκμάθησης. Αυτό που μου άρεσε ήταν να είμαι στη θάλασσα μόνος μου και να αρμενίζω».
Η καλοκαιρινή κατασκήνωση των ναυτοπροσκόπων ήταν κινητή κι έτσι τους δινόταν η ευκαιρία να αλλάζουν διαρκώς μέρη και να βιώνουν νέες εμπειρίες. «Κάναμε το γύρο της Χαλκιδικής και μέναμε στις βάρκες. Ετοιμάζαμε τα σκάφη από την Καλαμαριά, κόστα κόστα πηγαίναμε Ποτίδαια, περνούσαμε από το Παλιούρι και από εκεί στο Μαρμαρά και ανεβαίναμε μέχρι την παραλία της Νικήτης. Μετά, πίσω πάλι στην Ποτίδαια και επιστροφή». Ολη η εκδρομή διαρκούσε 15 ημέρες και ο απόπλους γινόταν βράδυ προς ξημερώματα, γιατί εκείνη την ώρα «έβγαινε το στεριανό αεράκι και μας βοηθούσε να ταξιδεύουμε», όπως λέει χαρακτηριστικά.
Οι ναυτοπρόσκοποι μπορεί να ήταν μια λύση, για να διοχετεύσει την υπερκινητικότητά του ως παιδί, αλλά ταυτόχρονα αποτέλεσε μεγάλο σχολείο για τη θάλασσα και τη ζωή. «Το πρώτο και βασικότερο μάθημα που πήρα ήταν να σέβομαι την ίδια τη θάλασσα. Εμαθα, όμως, και ναυτικούς κόμπους, την ονοματολογία και τα είδη των σκαφών, τους αστερισμούς, κάποιες βασικές αρχές ιστιοπλοΐας και κωπηλασίας, πειθαρχία και υπευθυνότητα».
Δεν είναι κατασκήνωση, είναι ιδέα
Στα 8 του μπήκε και στη ζωή της ΧΑΝΘ ή μήπως η ΧΑΝΘ μπήκε στη ζωή του; Σημασία έχει ότι οι διακοπές, οι φίλοι, τα καλοκαίρια, αλλά και η ενήλικη δράση του είναι άρρηκτα συνυφασμένα με αυτήν. Κι εκεί, η ιστιοπλοΐα συνεχίζει να είναι η αγαπημένη του δραστηριότητα. «Μου έδινε μια αίσθηση ελευθερίας. Είσαι εσύ, το σκάφος σου, η θάλασσα και ο αέρας». Τι παραπάνω να ζητήσει κανείς; Το μοναδικό πράγμα που φοβόταν ήταν τα «μαύρα», τα οποία, όμως, περνούσε με το σκάφος, αφού με αυτό αισθανόταν πάντα ασφάλεια, και όχι κολυμπώντας. Εκεί, γνωρίζει και το μελλοντικό δάσκαλό του στην ιστιοπλοΐα, το Μιχάλη Μπριτάκη, ο οποίος ήταν υπεύθυνος ιστιοπλοΐας. Τον θυμάται χαρακτηριστικά από την τριήμερη εκδρομή στο Διάπορο, όταν ο Σωτήρης ήταν πλέον στη σχολή στελεχών της κατασκήνωσης.
Ο ίδιος πήρε μαθήματα ανοιχτής θαλάσσης και δίπλωμα, αλλά ποτέ του δεν είχε σχέση με αγωνιστική ιστιοπλοΐα, δεν ανήκε σε κάποιον όμιλο και δεν έτρεχε σε αγώνες. Τελικά, αποδεικνύεται για άλλη μια φορά ότι το πάθος του «ερασιτέχνη» μπορεί να είναι ισχυρότερο και από το ένστικτο του ανταγωνισμού.
Απ' το «Ρόδος» στον «Ανακρέοντα»
Οταν ήρθε η ώρα να δηλώσει σώμα για το στρατό, δεν είχε καμιά αμφιβολία: Πολεμικό Ναυτικό. Ελα, όμως, που η θητεία στο αρματαγωγό «Ρόδος» δεν είναι ακριβώς κατασκήνωση. «Δεν ξέρω τι φανταζόμουν ότι θα έκανα εκεί, ιστιοπλοΐα; Αν εξαιρέσεις ότι ήταν στρατός, ήταν καλά. Αν δεν ήταν η θάλασσα, μπορεί να μην το άντεχα κιόλας».
Τα τελευταία χρόνια ταξιδεύει με τον «Ανακρέοντα». Η ζωή στη θάλασσα του προσφέρει ηρεμία και γαλήνη. Αλήθεια, ποια είναι η καλύτερη συντροφιά για το ταξίδι με σκάφος; «Το φεγγάρι, ο ήλιος, ο καλός καιρός, εκ των πραγμάτων η θάλασσα και οι καλοί φίλοι, για να μπορείς να μοιράζεσαι τις μοναδικές ομορφιές. Τότε, η απόλαυση πολλαπλασιάζεται».
Αυθόρμητα αναρωτιέμαι για το μέγεθος της οικονομικής άνεσης που πρέπει να έχει κανείς, προκειμένου να ασχοληθεί με το πάθος, που λέγεται θάλασσα. Αντί απάντησης, σηκώνεται και μου φέρνει ένα βιβλίο που αναφέρεται στο Γιώργο Γκρίτση και τη σύντροφό του, Αννα Μαρία Μπίτερμαν, οι οποίοι έκαναν το γύρο του κόσμου με το ιστιοφόρο τους «Ιάσων», μήκους μόλις 7,88 μέτρων (16/7/1985 - 12/9/87). Οι ίδιοι έκαναν και για δεύτερη φορά τον περίπλου της Γης με το «Καλλίπυγος», 9 μέτρων (2/4/1992 - 10/1997), ύστερα από πεντέμισι χρόνια, έχοντας διασχίσει 44.000 ναυτικά μίλια περίπου. Αποστομωτικό, ε;
Με ούριο άνεμο
«Προτιμώ το ταξίδεμα και όχι τόσο τον προορισμό, τον οποίο, όμως, θεωρώ την επιβράβευση για το ταξίδι. Στο ταξίδι, η θάλασσα σου δίνει αυτό που έχει να σου δώσει, δηλαδή, να σε πάει σε διάφορους προορισμούς και να γνωρίσεις τόσο διαφορετικούς τόπους, ανθρώπους και συνήθειες. Αυτό είναι κάτι που σε γεμίζει. Να σκεφτείς, υπάρχουν νησιά που απέχουν μόλις λίγα μίλια το ένα από το άλλο κι όμως το μόνο κοινό μεταξύ των κατοίκων τους μπορεί να είναι η γλώσσα που μιλάνε -κι αυτή όχι πάντα- και οι φόροι που πληρώνουν». Η αμεσότητα που έχει με τον κόσμο είναι γνωστό πως αποτελεί το δυνατό του σημείο, αλλά η επαφή με απλούς ανθρώπους που «θα σου μιλήσουν, αν σε συμπαθήσουν, χωρίς περιστροφές και δε θα διστάσουν να σου κλείσουν την πόρτα, αν δεν τους αρέσεις» είναι αυτό που εκτιμάει περισσότερο από τις επισκέψεις του στα διάφορα μέρη.
Αγαπημένη διαδρομή δεν υπάρχει, αφού όλες είναι το ίδιο λατρεμένες. Γιατί «και μία διαδρομή να κάνεις δέκα φορές, θα τη δεις με δέκα διαφορετικούς τρόπους, δηλαδή, το πώς αλλάζουν τα χρώματα, ο αέρας, τα κύματα, το φως». Εντυπωσιακό; Ποτέ δεν το είχα σκεφτεί έτσι. Πάντως, προτιμάει προορισμούς στο ανατολικό Αιγαίο, όπως οι Αρκιοί, η Κάλυμνος, η Τήλος, η Χάλκη κ.ά., παρόλο που έπαθε πλάκα όταν πρωτοείδε την Αλόννησο και την κυρα-Παναγιά. Γι' αυτόν, όλες αυτές οι εικόνες ήταν και παραμένουν μαγικές.
Επίλογος
Για το Σωτήρη υπάρχουν τρεις κόσμοι: η στεριά, η θάλασσα κι ένας κόσμος κάτω από αυτήν. Και πώς τα πας με τον τελευταίο; «Αρχίζω σταδιακά να βελτιώνω τη σχέση μου με αυτόν. Εχω αρχίσει να δουλεύω αναπνευστήρα - βατραχοπέδιλο».
Η θάλασσα χρειάζεται υπομονή και καλή προετοιμασία. Αυτό είναι αξίωμα. Επίσης, αξίωμα είναι ότι η ζωή στη θάλασσα σου μαθαίνει να κάνεις οικονομία, να είσαι τακτοποιημένος, καθαρός. «Αποκτάς, όμως, και πρακτικές γνώσεις, όπως το να προσφέρεις πρώτες βοήθειες και να επιδιορθώνεις πράγματα. Βασικά, σου μαθαίνει να βρίσκεσαι σε εγρήγορση». Και πότε χαλαρώνεις; «Οταν εξασφαλίσεις το λιμάνι, όταν ρίξεις άγκυρα, η ικανοποίηση ότι έφτασες στο στόχο και το κατάφερες με τα χέρια σου».
Οι ψαράδες λένε ότι αν θες να παντρευτείς μια γυναίκα, πάρτην μαζί σου για 15 μέρες στο καΐκι κι αν δεν την φουντάρεις ή την ξεμπαρκάρεις, τότε παντρέψου την. Το σχόλιό σου; «Στο σκάφος ο χώρος είναι περιορισμένος, δε γλιτώνει κανείς. Πρέπει να αντέχεις τον άλλον όπως είναι». Δηλαδή, εσύ θα το έκανες; «Οταν μιλάμε για τη θάλασσα, δε μιλάμε για άλλες γυναίκες».
της Σόνιας Ταλαντινού
φωτ.: Γρηγόρης Σιαμίδης
Αν και πατώ στεριά, βρίσκομαι σε σκηνικό καραβιού, τρώω μια μακαρονάδα με θαλασσινά, από το παράθυρο έχω θέα τη θάλασσα και τα «μπλε βιβλία» δε λείπουν από τα τραπέζια -ίσως το καλύτερο διακοσμητικό στοιχείο σ' ένα σπίτι. Σήμερα, μιλάμε για τη θάλασσα με το Σωτήρη.
Η σχέση του μαζί της είναι μια ιστορία που ξεκίνησε παιδιόθεν. Η έλξη που ασκούσε πάνω του έγινε γρήγορα αγάπη, αλλά όχι από αυτές που έχουν ημερομηνία λήξης. Ισως, γιατί αυτού του είδους οι αγάπες μπορεί να έχουν κανόνες, αλλά όχι «πρέπει». «Από μικρό με τραβούσε η θάλασσα και με ισορροπούσε. Πολλές φορές κατέβαινα στην παραλία, καθόμουν και την κοίταζα για ώρες». Το όφελος από την επαφή με τη φύση ήταν ένα μάθημα που πήρε νωρίς. Μη νομίζεις, όμως, ότι κάνει εξαιρέσεις, γιατί... φύση να 'ναι κι ό,τι να 'ναι. «Αυτό που νιώθω με τη θάλασσα μπορώ να το αισθανθώ και σε ένα βουνό», σπεύδει να συμπληρώσει.
Εσο έτοιμος!
Θυμάται τις καλοκαιρινές διακοπές πάντα στη θάλασσα. Από 7 ετών τον έστειλαν στους ναυτοπροσκόπους. Εκεί, η εκπαίδευση ξεκινούσε σταδιακά και σε ηλικία περίπου 9 ετών ήρθε σε επαφή με την ιστιοπλοΐα. «Κάναμε συντήρηση στα σκάφη, στο “Νεώσοικο Ναυτοπροσκόπων” στην Καλαμαριά, εκεί όπου ήταν οι βάρκες μας (σ.σ. οι γνωστές φαλαινίδες) και τα optimist, τα σκάφη εκμάθησης. Αυτό που μου άρεσε ήταν να είμαι στη θάλασσα μόνος μου και να αρμενίζω».
Η καλοκαιρινή κατασκήνωση των ναυτοπροσκόπων ήταν κινητή κι έτσι τους δινόταν η ευκαιρία να αλλάζουν διαρκώς μέρη και να βιώνουν νέες εμπειρίες. «Κάναμε το γύρο της Χαλκιδικής και μέναμε στις βάρκες. Ετοιμάζαμε τα σκάφη από την Καλαμαριά, κόστα κόστα πηγαίναμε Ποτίδαια, περνούσαμε από το Παλιούρι και από εκεί στο Μαρμαρά και ανεβαίναμε μέχρι την παραλία της Νικήτης. Μετά, πίσω πάλι στην Ποτίδαια και επιστροφή». Ολη η εκδρομή διαρκούσε 15 ημέρες και ο απόπλους γινόταν βράδυ προς ξημερώματα, γιατί εκείνη την ώρα «έβγαινε το στεριανό αεράκι και μας βοηθούσε να ταξιδεύουμε», όπως λέει χαρακτηριστικά.
Οι ναυτοπρόσκοποι μπορεί να ήταν μια λύση, για να διοχετεύσει την υπερκινητικότητά του ως παιδί, αλλά ταυτόχρονα αποτέλεσε μεγάλο σχολείο για τη θάλασσα και τη ζωή. «Το πρώτο και βασικότερο μάθημα που πήρα ήταν να σέβομαι την ίδια τη θάλασσα. Εμαθα, όμως, και ναυτικούς κόμπους, την ονοματολογία και τα είδη των σκαφών, τους αστερισμούς, κάποιες βασικές αρχές ιστιοπλοΐας και κωπηλασίας, πειθαρχία και υπευθυνότητα».
Δεν είναι κατασκήνωση, είναι ιδέα
Στα 8 του μπήκε και στη ζωή της ΧΑΝΘ ή μήπως η ΧΑΝΘ μπήκε στη ζωή του; Σημασία έχει ότι οι διακοπές, οι φίλοι, τα καλοκαίρια, αλλά και η ενήλικη δράση του είναι άρρηκτα συνυφασμένα με αυτήν. Κι εκεί, η ιστιοπλοΐα συνεχίζει να είναι η αγαπημένη του δραστηριότητα. «Μου έδινε μια αίσθηση ελευθερίας. Είσαι εσύ, το σκάφος σου, η θάλασσα και ο αέρας». Τι παραπάνω να ζητήσει κανείς; Το μοναδικό πράγμα που φοβόταν ήταν τα «μαύρα», τα οποία, όμως, περνούσε με το σκάφος, αφού με αυτό αισθανόταν πάντα ασφάλεια, και όχι κολυμπώντας. Εκεί, γνωρίζει και το μελλοντικό δάσκαλό του στην ιστιοπλοΐα, το Μιχάλη Μπριτάκη, ο οποίος ήταν υπεύθυνος ιστιοπλοΐας. Τον θυμάται χαρακτηριστικά από την τριήμερη εκδρομή στο Διάπορο, όταν ο Σωτήρης ήταν πλέον στη σχολή στελεχών της κατασκήνωσης.
Ο ίδιος πήρε μαθήματα ανοιχτής θαλάσσης και δίπλωμα, αλλά ποτέ του δεν είχε σχέση με αγωνιστική ιστιοπλοΐα, δεν ανήκε σε κάποιον όμιλο και δεν έτρεχε σε αγώνες. Τελικά, αποδεικνύεται για άλλη μια φορά ότι το πάθος του «ερασιτέχνη» μπορεί να είναι ισχυρότερο και από το ένστικτο του ανταγωνισμού.
Απ' το «Ρόδος» στον «Ανακρέοντα»
Οταν ήρθε η ώρα να δηλώσει σώμα για το στρατό, δεν είχε καμιά αμφιβολία: Πολεμικό Ναυτικό. Ελα, όμως, που η θητεία στο αρματαγωγό «Ρόδος» δεν είναι ακριβώς κατασκήνωση. «Δεν ξέρω τι φανταζόμουν ότι θα έκανα εκεί, ιστιοπλοΐα; Αν εξαιρέσεις ότι ήταν στρατός, ήταν καλά. Αν δεν ήταν η θάλασσα, μπορεί να μην το άντεχα κιόλας».
Τα τελευταία χρόνια ταξιδεύει με τον «Ανακρέοντα». Η ζωή στη θάλασσα του προσφέρει ηρεμία και γαλήνη. Αλήθεια, ποια είναι η καλύτερη συντροφιά για το ταξίδι με σκάφος; «Το φεγγάρι, ο ήλιος, ο καλός καιρός, εκ των πραγμάτων η θάλασσα και οι καλοί φίλοι, για να μπορείς να μοιράζεσαι τις μοναδικές ομορφιές. Τότε, η απόλαυση πολλαπλασιάζεται».
Αυθόρμητα αναρωτιέμαι για το μέγεθος της οικονομικής άνεσης που πρέπει να έχει κανείς, προκειμένου να ασχοληθεί με το πάθος, που λέγεται θάλασσα. Αντί απάντησης, σηκώνεται και μου φέρνει ένα βιβλίο που αναφέρεται στο Γιώργο Γκρίτση και τη σύντροφό του, Αννα Μαρία Μπίτερμαν, οι οποίοι έκαναν το γύρο του κόσμου με το ιστιοφόρο τους «Ιάσων», μήκους μόλις 7,88 μέτρων (16/7/1985 - 12/9/87). Οι ίδιοι έκαναν και για δεύτερη φορά τον περίπλου της Γης με το «Καλλίπυγος», 9 μέτρων (2/4/1992 - 10/1997), ύστερα από πεντέμισι χρόνια, έχοντας διασχίσει 44.000 ναυτικά μίλια περίπου. Αποστομωτικό, ε;
Με ούριο άνεμο
«Προτιμώ το ταξίδεμα και όχι τόσο τον προορισμό, τον οποίο, όμως, θεωρώ την επιβράβευση για το ταξίδι. Στο ταξίδι, η θάλασσα σου δίνει αυτό που έχει να σου δώσει, δηλαδή, να σε πάει σε διάφορους προορισμούς και να γνωρίσεις τόσο διαφορετικούς τόπους, ανθρώπους και συνήθειες. Αυτό είναι κάτι που σε γεμίζει. Να σκεφτείς, υπάρχουν νησιά που απέχουν μόλις λίγα μίλια το ένα από το άλλο κι όμως το μόνο κοινό μεταξύ των κατοίκων τους μπορεί να είναι η γλώσσα που μιλάνε -κι αυτή όχι πάντα- και οι φόροι που πληρώνουν». Η αμεσότητα που έχει με τον κόσμο είναι γνωστό πως αποτελεί το δυνατό του σημείο, αλλά η επαφή με απλούς ανθρώπους που «θα σου μιλήσουν, αν σε συμπαθήσουν, χωρίς περιστροφές και δε θα διστάσουν να σου κλείσουν την πόρτα, αν δεν τους αρέσεις» είναι αυτό που εκτιμάει περισσότερο από τις επισκέψεις του στα διάφορα μέρη.
Αγαπημένη διαδρομή δεν υπάρχει, αφού όλες είναι το ίδιο λατρεμένες. Γιατί «και μία διαδρομή να κάνεις δέκα φορές, θα τη δεις με δέκα διαφορετικούς τρόπους, δηλαδή, το πώς αλλάζουν τα χρώματα, ο αέρας, τα κύματα, το φως». Εντυπωσιακό; Ποτέ δεν το είχα σκεφτεί έτσι. Πάντως, προτιμάει προορισμούς στο ανατολικό Αιγαίο, όπως οι Αρκιοί, η Κάλυμνος, η Τήλος, η Χάλκη κ.ά., παρόλο που έπαθε πλάκα όταν πρωτοείδε την Αλόννησο και την κυρα-Παναγιά. Γι' αυτόν, όλες αυτές οι εικόνες ήταν και παραμένουν μαγικές.
Επίλογος
Για το Σωτήρη υπάρχουν τρεις κόσμοι: η στεριά, η θάλασσα κι ένας κόσμος κάτω από αυτήν. Και πώς τα πας με τον τελευταίο; «Αρχίζω σταδιακά να βελτιώνω τη σχέση μου με αυτόν. Εχω αρχίσει να δουλεύω αναπνευστήρα - βατραχοπέδιλο».
Η θάλασσα χρειάζεται υπομονή και καλή προετοιμασία. Αυτό είναι αξίωμα. Επίσης, αξίωμα είναι ότι η ζωή στη θάλασσα σου μαθαίνει να κάνεις οικονομία, να είσαι τακτοποιημένος, καθαρός. «Αποκτάς, όμως, και πρακτικές γνώσεις, όπως το να προσφέρεις πρώτες βοήθειες και να επιδιορθώνεις πράγματα. Βασικά, σου μαθαίνει να βρίσκεσαι σε εγρήγορση». Και πότε χαλαρώνεις; «Οταν εξασφαλίσεις το λιμάνι, όταν ρίξεις άγκυρα, η ικανοποίηση ότι έφτασες στο στόχο και το κατάφερες με τα χέρια σου».
Οι ψαράδες λένε ότι αν θες να παντρευτείς μια γυναίκα, πάρτην μαζί σου για 15 μέρες στο καΐκι κι αν δεν την φουντάρεις ή την ξεμπαρκάρεις, τότε παντρέψου την. Το σχόλιό σου; «Στο σκάφος ο χώρος είναι περιορισμένος, δε γλιτώνει κανείς. Πρέπει να αντέχεις τον άλλον όπως είναι». Δηλαδή, εσύ θα το έκανες; «Οταν μιλάμε για τη θάλασσα, δε μιλάμε για άλλες γυναίκες».
No comments:
Post a Comment